Rundvee
13 oktober 2021
De pens is de belangrijkste maag van een koe. 70 procent van de energie en eiwitvoorziening moet vanuit de pens komen. Miljarden pensbacteriën breken daar het voer af en maken daar microbieel eiwit en vluchtige vetzuren van. Een gezonde balans van de pensbacteriën resulteert in een betere vertering, en meer energie voor melkproductie en conditiebehoud.
Risico op pensverzuring
In het bijzonder een ruime krachtvoer – ruwvoerverhouding vormt een risico op pensverzuring. Maar ook kuilen met veel melkzuur zijn een risico. Bij veel krachtvoer worden de snel fermenteerbare koolhydraten voor een groot gedeelte omgezet naar melkzuur. Een hoog aandeel melkzuur geeft extra kans op pensverzuring, omdat dit zuur de meeste invloed heeft op een lage pH.
Bij pensverzuring sterven de celwand- afbrekende bacteriën het eerst af, waardoor het ruwvoer minder goed wordt afgebroken. Erger nog is, dat de pens- pappillen die de energie uit het voer moeten opnemen, beschadigen. Een beschadigde pens heeft zes tot acht weken tijd nodig om te herstellen. Pensverzuring kost melkopbrengst, maar is ook zeer nadelig voor de klauwgezondheid en de vruchtbaarheid.
Tips voor een gezonde balans in de pens
Normaal komt er door herkauwen voldoende speeksel in de pens wat een bufferende werking heeft, echter op natte en snelle kuilen herkauwt een koe minder. Wat is dan belangrijk:
- Pas het rantsoen aan, zodat de hoeveelheid celwanden en koolhydraten in de pens weer in balans is. Met stro of hooi kan bij (te) dunne mest de doorstroming worden geremd. Daarnaast zal een koe meer gaan herkauwen door de structuur in het rantsoen. De speeksel die daarbij in de pens komt, heeft ook een bufferende werking. Voer naast snelle kuilen rustige energie uit celwanden en pensbestendig eiwit.
- Een bufferend product moet ervoor zorgen dat de pH in de pens zo snel mogelijk weer boven de 6 komt. Dit wordt vaak gedaan met natriumbicarbonaat. Echter zien we de laatste tijd dat bij kuilen met een hoog aandeel melkzuur, dat de kuil zelf gebufferd wordt. De zure natte kuil wordt hierdoor warm voor het voerhek. In deze gevallen is een natuurlijke buffer als Diamond V een goede oplossing.
- Zorg dat het melkzuur in de pens en zo snel mogelijk wordt omgezet in propionzuur. Melkzuur wordt met name gevormd bij veel snelle koolhydraten in het rantsoen en zit als fermentatiezuur in de graskuil. Propionzuur is belangrijk voor de melkproductie. In Diamond V zitten metabolieten die de lactaatgebruikers, de bacteriën die het melkzuur omzetten in propionzuur, ondersteunen. De propionzuur kan vervolgens door de penswand worden opgenomen en wordt via de lever omgezet naar toepasbare energie voor de koe. Dit proces verkleint de kans op pensverzuring en is positief voor de melkproductie en pensgezondheid.
Voor meer informatie over het voorkomen van pensverzuring, kunt u contact opnemen met Speerstra Feed Ingredients.
