Pensverzuring en hittestress

De pens is de belangrijkste maag van een geit. 70 procent van de energie en eiwitvoorziening moet vanuit de pens komen. Miljarden pensbacteriën breken daar het voer af en maken daar microbieel eiwit en vluchtige vetzuren van. Een gezonde balans van de pensbacteriën resulteert in een betere vertering, en meer energie voor melkproductie.

Risico op pensverzuring

In het bijzonder een ruime krachtvoer – ruwvoerverhouding is een risico voor uw geiten. Bij veel krachtvoer worden de snel fermenteerbare koolhydraten voor een groot gedeelte omgezet naar melkzuur. Een te hoog aandeel melkzuur geeft extra kans op pensverzuring, omdat dit zuur de meeste invloed heeft op een lage pH.

Bij pensverzuring sterven de celwand- afbrekende bacteriën het eerst af, waardoor het ruwvoer minder goed wordt afgebroken. Erger nog is, dat de pens- pappillen die de energie uit het voer moeten opnemen zullen beschadigen. Een beschadigde pens kan zes tot acht weken nodig hebben, voordat deze weer is hersteld. Pensverzuring kost melkopbrengst, maar is ook zeer nadelig voor de klauwgezondheid en de vruchtbaarheid.

Tips voor balans in de pens

Normaal komt er door herkauwen voldoende speeksel in de pens wat een bufferende werking heeft. Is er niet genoeg structuur aanwezig of eet een geit minder ruwvoer door hittestress. Wat is dan belangrijk:

• Pas het rantsoen aan, zodat de hoeveelheid celwanden en koolhydraten in de pens weer in balans is. Met stro of hooi kan bij (te) dunne mest de doorstroming worden geremd. Daarnaast zal een geit meer gaan herkauwen door de structuur in het rantsoen. De speeksel die daarbij in de pens komt, heeft ook een bufferende werking. Voer naast snelle kuilen rustige energie uit celwanden en darm verteerbaar eiwit.
• Zorg dat het melkzuur in de pens en zo snel mogelijk wordt omgezet in propionzuur. Melkzuur wordt met name gevormd bij veel snelle koolhydraten in het rantsoen en zit als fermentatiezuur in de graskuil. Propionzuur is belangrijk voor de melkproductie. In Diamond V zitten metabolieten die de lactaatgebruikers, de bacteriën die het melkzuur weer om zetten in propionzuur, ondersteunen. Dit is positief voor de melkproductie en pensgezondheid en verkleind de kans dat er opnieuw pensverzuring ontstaat.
• Daarnaast kan het belangrijk zijn om tijdens hittestress energie aan te vullen in de vorm van pensbestendig vet. Geiten zullen deze energie niet op pensniveau afbreken, waardoor er geen warmte vrijkomt. Deze vorm van energie voeren, wordt hierom ook wel de koude energiebron genoemd.